Số lượng hợp tác xã trên địa bàn tỉnh phát triển mạnh cả về số lượng và chất lượng.

Trước năm 2002 toàn tỉnh có 166 HTX, đến nay tỉnh Sơn La có 745 HTX, 34.300 thành viên, trong đó: 615 HTX dịch vụ nông nghiệp; 11 HTX công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, điện nước; 13 HTX xây dựng; 08 Quỹ TDND; 96 HTX thương mại, dịch vụ du lịch, quản lý chợ; 02 HTX vận tải. Tổng số 9.200 lao động. HTX trên địa bàn sau khi tiến hành chuyển tiếp đăng ký lại, chuyển đổi đều hoạt động theo Luật HTX năm 2012 và bảo toàn ổn định về vốn, tăng thu nhập cho thành viên và người lao động năm sau cao hơn năm trước. Tổng số vốn điều lệ của HTX là 530 tỷ đồng, trong đó: Vốn đăng ký mới 3,1 tỷ đồng, tăng 8,8 lần so thời điểm 31/12/2001. Tổng doanh thu bình quân của HTX đạt 2 tỷ đồng, tăng gấp 10 lần so thời điểm 31/12/2001; Thu nhập bình quân của thành viên, lao động của HTX dự kiến là 4- 5 triệu đồng/người, tăng 20 lần so thời điểm 31/12/2001. Tốc độ tăng trưởng HTX có xu hướng tăng nhất là trong giai đoạn 2016-2020 (trung bình thành lập mới trên 60 HTX/năm. KTTT, HTX  Đóng góp vào tổng thu ngân sách trên địa bàn tỉnh từ 2004 - 2021 là gần 66 tỷ đồng. Hiện nay toàn tỉnh có 49 HTX nông nghiệp sở hữu sản phẩm đạt OCOP tiêu chuẩn 3,4 và 5 sao: Toàn tỉnh có 49 HTX nông nghiệp sở hữu sản phẩm OCOP, trong đó: 01 sản phẩm đạt 5 sao; 17 sản phẩm đạt 4 sao; 31 sản phẩm đạt 3 sao, bằng 59% sản phẩm OCOP toàn tỉnh. Sản phẩm tiêu biểu như: Cà phê bột nguyên chất; Trà vỏ cà phê; Long nhãn sấy khô Nguyễn Phòng; Xoài sấy dẻo; Thanh long sấy dẻo; Mận sấy gừng; Mận sấy mật ong; Chè Shan đặc biệt; Chè Bát Tiên đặc biệt; Chè Trọng Nguyên Phổng Lái….

KTTT, HTX, nhất là HTX nông nghiệp được củng cố, xây dựng và phát triển mạnh cả về số lượng và chất lượng; góp phần chuyển dịch cơ cấu lao động, nâng cao thu nhập và xóa đói giảm nghèo, đảm bảo 04 tiêu chí xây dựng nông thôn mới gồm: Tiêu chí số 10 về thu nhập; Tiêu chí số 11 về hộ nghèo; Tiêu chí số 12 về tỷ lệ lao động có việc làm thường xuyên; Tiêu chí số 13 HTX hoạt động theo đúng quy định của Luật HTX năm 2012; Xã có mô hình liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ nông sản chủ lực đảm bảo bền vững.

Về phát triển liên hiệp HTX (LHHTX), trước năm 2017, tỉnh Sơn La chưa có LHHTX. Đến nay tỉnh Sơn La có 06 LHHTX thành lập mới theo Luật HTX năm 2012 (gồm: 05 LHHTX cây ăn quả, 01 LHHTX thủy sản), với 60 thành viên, trên 500 số lao động. LHHTX đã tạo ra sự liên doanh giữa các HTX thành viên; liên kết với các công ty, nhà máy, xây dựng thương hiệu Nông sản an toàn Sơn La đạt tiêu chuẩn chất lượng trong nước và quốc tế; cung ứng, liên kết với các đơn vị thành viên làm tốt dịch vụ đầu vào và đầu ra cho sản phẩm; bước đầu tạo ra cơ sở vật chất nhà kho, nhà sơ chế phục vụ cho các thành viên và vùng nguyên liệu trên địa bàn.

Việc quyết liệt chỉ đạo thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW của tỉnh Sơn La bước đầu đã tạo môi trường thuận lợi thúc đẩy phát triển KTTT, HTX, nhận thức của đa số các cấp ủy đảng, chính quyền, đoàn thể, các sở, ban, ngành từ tỉnh đến cấp huyện, xã, đặc biệt là cán bộ, công chức, thành viên HTX được nâng lên rõ rệt. Các văn bản lãnh đạo, chỉ đạo của tỉnh ban hành kịp thời tạo điều kiện hỗ trợ cho các HTX về nguồn lực, ổn định phát triển sản xuất kinh doanh, một số HTX tham gia chuỗi cung ứng nông sản, thủy sản an toàn trên địa bàn tỉnh, bước đầu khẳng định vị trí, vai trò góp phần phát triển kinh tế- xã hội của tỉnh. Hiện nay, HTX đang đóng vai trò then chốt đối với việc tái cơ cấu ngành nông nghiệp của tỉnh Sơn La với số lượng liên hiệp HTX, HTX, THT không ngừng tăng lên cả về số lượng và chất lượng, một số HTX đã xuất khẩu sản phẩm nông sản sang thị trường khó tính như: EU, Trung Quốc, Úc…

Lê Hồng