Hằng năm, cứ vào cuối tháng 08, đầu tháng 09 âm lịch, khi tiết trời bắt đầu se lạnh, ánh nắng chiếu khắp cánh đồng lúa chín vàng báo hiệu một vụ mùa bội thu, người dân hối hả vào vụ gặt, là thời điểm bà con đồng bào các dân tộc tỉnh Sơn La nói chung, đồng bào dân tộc Thái nói riêng tổ chức Lễ Mừng cơm mới. Đây là một trong những lễ hội tiêu biểu của đồng bào dân tộc Thái, phản ánh giá trị văn hóa độc đáo trong tín ngưỡng, tâm linh của dân tộc; được coi trọng, gìn giữ từ đời này sang đời khác. Với chủ đề “Giữ gìn, phát huy và giới thiệu, quảng bá những giá trị văn hóa tốt đẹp các dân tộc”, trong 2 ngày 27-28/10/2023, UBND xã Nà Nghịu đã tổ chức Lễ Mừng cơm mới năm 2023.

"Chôm khẩu mơ" hay còn gọi là Lễ Mừng cơm mới, là lễ tạ ơn trời đất, tổ tiên đã phù hộ cho các gia đình, làng bản có một mùa nương rẫy tốt tươi; cầu mong một vụ mới bội thu, các thành viên trong gia đình được khỏe mạnh. Bằng hình thức sân khấu hóa, các nghệ nhân, diễn viên quần chúng của bản Nà Hin, xã Nà Nghịu đã tái hiện lại các nghi thức cúng Mừng cơm mới với 4 phần: Cúng cầy bừa, gieo mạ; Cúng cấy lúa, đuổi chim; Cúng gặt lúa, giã cốm và mời thần linh về ăn cỗ, múa Xòe cùng dân bản

Trong khuôn khổ Lễ hội đã diễn ra Hội thi "Tìm kiềm tài năng hát dân ca và nghệ thuật múa Xòe Thái". Điệu múa Xòe thể hiện nhân sinh quan, vũ trụ quan, tâm tư, tình cảm; tượng trưng cho cái đẹp toàn diện của người Thái. Đứng trước sự giao thoa, hội nhập về văn hóa trong thời đại mới, đây là hoạt động có ý nghĩa rất lớn, giúp bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa phi vật thể của nhân loại; củng cố các giá trị tốt đẹp thêm bền vững. Đồng thời, làm phong phú thêm đời sống tinh thần của Nhân dân.

Các đội thi giã cốm

Lễ hội đã tổ chức cuộc thi chế biến các món ăn truyền thống của người Thái như giã cốm, đồ xôi, giã chẳm chéo, chế biến thịt khô. Xây dựng các gian hàng trưng bày các sản vật địa phương gồm: các sản phẩm nông nghiệp sạch từ mô hình nuôi trồng ứng dụng các tiến bộ khoa học kĩ thuật; các sản phẩm tiểu thủ công nghiệp tinh xảo.

Phần thi giã chẳm chéo

Các món ăn truyền thống gắn với lịch sử xây dựng và phát triển của dân tộc; đặc trưng cho thói quen lao động sản xuất; phù hợp với thể chất, tập quán sinh hoạt của cộng đồng người Thái. Sử dụng nguyên liệu từ chính cánh đồng của bản Nà Hin, qua nhiều công đoạn, bàn tay khéo léo của các chị em phụ nữ dân tộc Thái nơi đây đã tạo ra những nắm cốm dẻo, ếp xôi thơm, miếng thịt khô dai, ngọt và bát chéo cay nồng. Những hương sắc, mùi vị hết sức độc đáo, hấp dẫn.

Phần thi đồ xôi

Tại Lễ hội cũng đã diễn ra các hoạt động văn hóa, thể dục thể thao truyền thống như: tung còn, múa vòng Xòe, nhảy sạp, ... Tất cả tạo nên một không gian lễ hội đậm đà bản sắc dân tộc, phản ánh trọn vẹn các nét đặc trưng trong đời sống của đồng bào dân tộc Thái.

Lễ Mừng Cơm mới xã Nà Nghịu năm 2023 đã để lại trong lòng các du khách những ấn tượng đẹp về mảnh đất và con người quê hương Nà Nghịu, Sông Mã thân yêu. Cùng với các sự kiện lớn của huyện trong năm 2023, Lễ Mừng Cơm mới đã góp phần bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa đặc sắc của đồng bào dân tộc Thái nói riêng, đồng bào các dân tộc thiểu số tỉnh Sơn La nói chung.