Di tích lịch sử - văn hóa Văn bia Quế Lâm ngự chế - đền thờ Vua Lê Thái Tông

Vua Lê Thái Tông sinh ngày 20-11 năm Quý Mão (1423). Ngày 8-9-1433, ông lên ngôi vua, lấy niên hiệu là Thiệu Bình (1434), rồi đổi thành Đại Bảo (1440). Bình sinh, Vua Lê Thái Tông từng hai lần thân chinh cùng quân sĩ lên đánh thổ quân phản nghịch ở vùng Tây Bắc.

Lần thứ nhất vào tháng 3-1440, Vua Lê Thái Tông thân chinh cùng quân sĩ lên trần miền Tây đánh thổ quân phản nghịch là Thượng Nghiễm ở châu Mường Muổi (nay là huyện Thuận Châu, tỉnh Sơn La). Trên đường về, vua cùng quân sĩ nghỉ chân tại Đông La (Thẩm Báo Ké) - một hang đá tự nhiên ở Châu Mường La. Vua Lê Thái Tông đã để lại nơi đây bút tích là một bài thơ 48 chữ Hán Quế Lâm ngự chế. Bài thơ được khắc lên vách đá với nội dung khẳng định sự thống nhất của đất nước và mong muốn thiên hạ thái bình.

Lần thứ hai vào tháng 3-1441, Vua Lê Thái Tông lại kéo quân lên Tây Bắc dẹp loạn. Được nhân dân ủng hộ, quân triều nhanh chóng bắt được tướng Ai Lao và con của Thượng Nghiễm là Sinh Tượng và Chàng Đồng. Thượng Nghiễm ra hàng chịu tội. Dải đất phía tây của đất nước được bình yên. Tên của di tích này được đặt theo tên của bài thơ trên vách đá Quế Lâm ngư chế.

Để ghi nhớ công đức của Vua Lê Thái Tông và đáp ứng tín ngưỡng lành mạnh, nguyện vọng đông đảo của nhân dân trong tỉnh, Tỉnh ủy và Ủy ban nhân dân tỉnh Sơn La đã xây dựng đền thờ Vua Lê Thái Tông và quân sĩ. Ngôi đền được khởi công xây dựng vào tháng 9-2001, khánh thành vào ngày 22-1-2003 có tên là Quế Lâm linh từ.

Đền thờ Vua Lê Thái Tông được xây dựng trên diện tích 800 m², xây theo thế “tiền giang hậu trẩm”, lưng tựa vào núi Cằm, trước mặt là suối Nậm La. Kiến trúc của Đền giống như những ngôi đền cổ Việt Nam, bao gồm các hạng mục: cổng tam quan, sân đền, nhà tả hữu mạc, tòa đại bái và hậu cung.

Văn bia Quế Lâm ngự chế đã được xếp hạng Di tích lịch sử - văn hóa quốc gia vào ngày 5-2-1994.

Nguồn theo Địa chí Sơn La xuất bản năm 2020